Wat zijn persoonlijke voornaamwoorden en waarom doen die ertoe?
Zonder het mogelijk in de gaten te hebben gebruik je regelmatig persoonlijke voornaamwoorden om naar mensen te verwijzen. Dit zijn bijvoorbeeld ik voor jezelf (de eerste persoon enkelvoud) en jij of u voor degene waar je tegen paat (de tweede persoon enkelvoud). In het Nederlands worden voor de derde persoon vaak hij en zij gebruikt, waarmee het gender van de persoon waarnaar verwezen wordt geimpliceerd wordt.
Vaak maken mensen een aanname over het gender op basis van de naam of het uiterlijk van een persoon. Deze aannames zijn niet altijd correct, en het maken van de aanname kan een ongewenst signaal sturen: dat mensen er op een bepaalde manier uit moeten zien en zich op een bepaalde manier moeten gedragen om hun gender uit te dragen. Zeker in het geval van mensen die zich niet in het hokje man of vrouw thuisvoelen, of die bij hun geboorte door de maatschappij in het verkeerde hokje geplaatst zijn, kan het gebruiken van de verkeerde voornaamwoorden kwetsend zijn. Welke voornaamwoorden de juiste zijn, kunnen van persoon tot persoon verschillen. Het gebruik van iemands correcte persoonlijke voornaamwoorden is deel van een respectvolle omgang, net als bijvoorbeeld het correcte gebruik van iemands naam.
Wat zijn genderneutrale voornaamwoorden?
Genderneutrale voornaamwoorden (ook wel pronouns genoemd) zijn woorden om mee naar personen te verwijzen waarbij je het gender van die persoon niet aan het woord kunt afleiden. In sommige talen (bijvoorbeeld Nederlandse Gebarentaal en Hongaars) zijn alle voornaamwoorden automatisch genderneutraal, maar in andere talen (bijvoorbeeld Nederlands en Engels) zijn deze in de meeste gevallen gegenderd. Veel (maar niet alle) personen die zich identificeren als non-binair (en enkele anderen) prefereren genderneutrale voornaamwoorden. Veel talen met gegenderde voornaamwoorden maken op dit gebied momenteel een ontwikkeling door en we zien steeds meer genderneutrale voornaamwoorden toegevoegd worden.In het Nederlands zijn de meest gebruikte genderneutrale pronouns die, diens, hen en hun. Verder zijn er nog veel alternatieve voornaamwoorden die door enkelen geprefereerd worden (zhij, fij, xij). Anderen geven er de voorkeur aan om helemaal geen voornaamwoorden meer aan te nemen, maar alleen hun eigennaam (in alle zinsconstructies).
Genderneutrale voornaamwoorden in het Engels
De Engelse neutrale pronouns zijn they/them/their(s), waarbij they wordt gecombineerd met een werkwoordsvorm in het meervoud. Wat heel cool is in het Engels is dat deze pronouns in deze vorm niet nieuw zijn, maar al eeuwen bestaan enzelfs in teksten van Shakespeare voorkomen!
Voor meer informatie over het gebruik van (genderneutrale) persoonlijk voornaamwoorden in het Engels kun je terecht op de site MyPronouns.org.