Hoe?

Hoe gebruik ik deze neutrale voornaamwoorden correct in een zin?

Als iemand diens voornaamwoorden deelt dan geeft die aan met welke voornaamwoorden die in de derde persoon enkelvoud benoemd wil worden (de vorm die je gebruikt om naar die persoon te verwijzen als je tegen een ander praat). De voornaamwoorden voor de eerste en tweede persoon enkelvoud (ik en jij) zijn voor iedereen hetzelfde, omdat hier geen gender mee aangeduid wordt. Ook meervoudsvormen maken in het Nederlands geen onderscheid op basis van gender. Ter referentie staan de eerste en tweede persoon enkelvoud hieronder wel genoemd.

Eerste persoon enkelvoud (hier verandert niets)

Ik loop hier. Je ziet mij/me lopen. Het boek is van mij. Je geeft het boek aan mij. Je geeft mij/me het boek. Het is mijn/m’n boek.

Tweede persoon enkelvoud (hier verandert niets)

Jij loopt daar. Ik zie je/jou lopen. Het boek is van jou. Ik geef het boek aan jou. Ik geef je/jou het boek. Het is jouw boek.

Derde persoon enkelvoud (kies de variatie die hoort bij de persoon waar je het over hebt)

Elk van de verzamelingen voornaamnaamwoorden hieronder kan door een persoon gebruikt worden, waarmee bedoeld wordt dat dat de voornaamwoorden zijn die gebruikt worden om over deze persoon te praten. De keuze hiervoor ligt bij de persoon waar met de voornaamwoorden naar verwezen wordt, niet bij de spreker of iemand anders. Hieronder staan de meest voorkomende persoonlijke voornaamwoorden met hun vervoeging. Daarnaast is het mogelijk dat iemand andere voornaamwoorden heeft die (nog) niet op deze site genoemd worden.

Doorgaans is “die/diens” acceptabel als je nog niet weet welke voornaamwoorden iemand gebruikt of wanneer je het over een persoon hebt waar je de identiteit niet van weet. Het feit dat een persoon een specifeke verzamenling (of meerdere verzamelingen) van voornaamwoorden gebruikt hoeft niet op het gender van deze persoon te duiden. Iemand kan transgender of niet transgender (ook wel “cisgender” - de meerderheid van de mensen is cisgender) zijn en diens voornaamwoorden delen. Een persoon kan man, vrouw, beide of geen van beide zijn, en daarbij een of meerdere verzamelingen voornaamwoorden gebruiken zonder dat dit diens gender aanduidt.

Zij/haar: “Zij loopt daar. Ik zie haar lopen. Het boek is van haar. Ik geef het boek aan haar. Ik geef haar het boek. Het is haar boek.”

Hij/zijn: “Hij loopt daar. Ik zie hem lopen. Het boek is van hem. Ik geef het boek aan hem. Ik geef hem het boek. Het is zijn boek.”

Die/diens: “Die loopt daar. Ik zie die lopen. Het boek is van die. Ik geef het boek aan die. Ik geef die het boek. Het is diens boek.”

Hen/hun: “Hen loopt daar. Ik zie hen lopen. Het boek is van hen. Ik geef het boek aan hen. Ik geef hen het boek. Het is hun boek.”

Geen voornaamwoorden - gebruik mijn naam (voorbeeld voor iemand met de naam “Wren”): “Wren loopt daar. Ik zie Wren lopen. Het boek is van Wren. Ik geef het boek aan Wren. Ik geef Wren het boek. Het is Wrens boek.”

Naast de bovengenoemde voorbeelden zijn er mensen die de voorkeur geven aan het gebruik van neo-pronouns, zoals dee/dijr. Deze zijn in het Nederlands nog niet zo veel voorkomend, maar in het Engels al iets gebruikelijker. Soms gebruiken sommige mensen meerdere verzamelingen voornaamwoorden, wat doorgaans betekent dat meerdere opties prima zijn of dat het de voorkeur heeft de voornaamwoorden af te wisselen. Ook kan het zijn dat de voornaamwoorden van een persoon situatie-afhankelijk zijn, bijvoorbeeld als iemand in familie- of werkkring minder open over diens identiteit is/kan zijn.

De volgende links verwijzen voor iedere verzameling naar een pagina met meer voorbeelden specifiek over die voornaamwoorden. Je kunt deze gebruiken als hulpmiddel om mensen snel naar de voor jou relevante voornaamwoorden te verwijzen, bijvoorbeeld als je je voornaamwoorden in een (email-)signature hebt staan.

Aanspreekvormen

Naast genderneutrale voornaamwoorden bestaan er ook genderneutrale aanspreekvormen. Voorbeelden hiervan zijn gender-neutrale titelatuur zoals “Mx.” in de plaats van “Dhr.” en “Mevr.”, en meer neutrale aanspreekvormen voor groepen (denk aan “vrienden en gasten” in plaats van “dames en heren”). Meer informatie hierover is te vinden op de links pagina.

Engels